Haksız Tutuklama Nedeniyle Tazminat Davası: Yargıtay 12. Ceza Dairesi Kararı (2021/7312 E., 2024/820 K.)

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ :Ceza Dairesi

DAVA : Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat

DAVA TARİHİ : 12.04.2019

HÜKÜM : Düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddi kararı

TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : Onama

İlk Derece Mahkemesince verilen hükme yönelik istinaf incelemesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen kararın; davacı vekili tarafından temyizi üzerine yapılan ön inceleme neticesinde 6100 sayılı HMK'nın 361/1. ve 5271 sayılı CMK'nın 298/1. maddesindeki temyiz istemlerinin reddini gerektirir bir durumun bulunmadığı tespit edilmekle, işin esasına geçildi, gereği düşünüldü:

I. HUKUKÎ SÜREÇ

İlk Derece Mahkemesince davacı vekilinin haksız gözaltı ve tutuklama nedeniyle 100.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminatın gözaltı tarihinden işleyecek yasal faizi ile ödenmesine ilişkin talebinin kısmen kabulü ile 4.423,80 TL maddi tazminat ve 10.000,00 TL manevi tazminatın gözaltı tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin ve davalı vekilinin istinaf başvurularının maddi tazminat faizinin 30.10.2016 tarihinden başlaması gerektiği, manevi tazminatın eksik olduğundan 15.000,00 TL'ye yükseltilmesi suretiyle düzeltilerek esastan reddine karar verilmiş, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca davacı vekilinin temyiz isteminin esastan reddi ile hükmün onanmasına karar verilmesi görüşünü içeren Tebliğname ile dava dosyası Daireye tevdi edilmiştir.

II. TEMYİZ SEBEPLERİ

Davacı vekilinin temyiz istemi; haksız gözaltı ve tutuklu kalan müvekkili hakkında hükmedilen maddi ve manevi tazminatın eksik olduğunu, ceza evi masraflarının, ailesinin ceza evi yol masraflarının, haksız tutuklama nedeniyle evini taşıması nedeniyle taşınma masraflarının maddi tazminat kapsamında verilmesi gerektiğine, ilişkindir.

III. DAVA KONUSU

İlk Derece Mahkemesince, tazminat talebinin dayanağı olan Balıkesir 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2016/286 Esas, 2018/594 Karar sayılı ceza dosyasında FETÖ silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 10.08.2016 - 08.02.2017 tarihleri arasında 182 gün gözaltında ve tutuklu kaldığını, yapılan yargılama sonunda beraatine karar verildiği, kararın 26.12.2018 tarihinde kesinleştiği, kesinleşmiş kararın davacı asile 18.01.2019 tarihinde tebliğ edildiği, gözaltı ve tutuklama tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 5271 sayılı CMK'nın 142. maddesinde öngörülen süre içinde yetkili ve görevli mahkemeye davanın açıldığı, davacının, göz altı ve tutuklama tarihinde kamu görevlisi olduğu,kamu görevlisi konumundaki davacının başka bir çalışmasının yasal olarak mümkün olmadığı,bu nedenle kamu görevinden 29.10.2016 ihraç nedeniyle ilişiğinin kesildiği, KHK ile ihraç tarihini takip eden ilk gün ile tahliye tarihi arasındaki dönem olan 30.10.2016-08.02.2017 tarihleri arasındaki (3 ay 9 gün)tutukluluk dönemine ait maddi tazminat miktarı,o dönemde uygulanan net asgari ücret miktarı üzerinden hesap edildiği, davacının maddi tazminat başlığı altında talep etmiş olduğu ceza evi ve ulaşım giderleri,kira zararı ise, cezaevi sürecinin tutukluluğun doğal bir sonucu olduğundan manevi tazminat talebi başlığında inceleme konusu yapılmadığını, davacı hakkında isnad edilen suçun niteliği ve toplum tarafındaki bakış açısına göre manevi olarak zarara uğramış olduğu,davacının mesleği,tutuklanmasına neden olan suçun kendi üzerindeki yıkıcı etkisi ,meslektaşları tarafından gözaltına alınmış olması ve tutuklulukta geçirmiş olduğu süre göz önüne alındığında ;davacınn sebepsiz zenginleşmesine sebebiyet vermeyecek düzeyde manevi açıdan yaşamış olduğu acıların ve yapmış olduğu cezaevi ulaşım harcamaları gibi zararının tazminini de karşılayacak miktarda manevi tazminat verilmesi gerektiği, kanunda öngörülen yasal şartların oluştuğu belirlenerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince kurulan hükme yönelik davalı vekilinin ve davacı vekilinin istinaf başvurularının, davacının maddi tazminat talebi hesaplanırken davacının 2016 Temmuz ayı maaşını tam aldığı, 2016 Ağustos, Eylül ve Ekim ayı maaşlarını ise tutuklu olması ve açığa alınmış olması sebebiyle eksik aldığını ancak bu eksikliğin idari bir işlemden kaynaklandığı gerekçesiyle, davacının 30.10.2016 - 08.02.2017 tarihleri arasında tutuklu kaldığı süreyi esas alarak maddi tazminat tutarına 30.10.2016 tarihinden verilmesi gerektiği, manevi tazminatın eksik olduğundan 15.000,00 TL'ye yükseltilmesi ve buna göre değişen vekalet ücretinin 2.330,00 TL olması gerektiğinden bu kısımların düzeltilmesi suretiyle 5271 sayılı Kanun’un 280 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca düzeltilerek esastan reddine karar verilmiştir.

IV. GEREKÇE VE KARAR

UYAP'tan yapılan kontrolde kamuda aktif çalışan olarak görünen davacının geriye dönük maaş alacaklarının idare tarafından kendisine ödenmesi gerektiği anlaşıldığından, davacının görevine iade edilip edilmediği araştırılarak iade edilmesi halinde maddi kaybı bulunmadığından maddi tazminat talebinin reddine karar verilmesi gerekmekte ise de, bu husus temyiz edenin sıfatına göre bozma nedeni yapılmamış ve davacı vekilinin maddi tazminatın hatalı hesaplandığına yönelik temyiz sebebi yerinde görülmemiştir.

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, davacı vekilinin, maddi tazminatın eksik olduğuna, ceza evi masraflarının, ailesinin ceza evi yol masraflarının, haksız tutuklama nedeniyle evini taşıması nedeniyle taşınma masraflarının maddi tazminat kapsamında verilmesi gerektiğine ve sair temyiz sebeplerinin reddine, ancak;

Nesnel bir ölçüt olmamakla birlikte, davacı lehine hükmedilecek manevi tazminatın davacının sosyal ve ekonomik durumu, üzerine atılı suçun niteliği, tutuklanmasına neden olan olayın cereyan tarzı, tutuklu kaldığı süre ve benzeri hususlar ile tazminat davasının kesinleşeceği tarihe kadar faizi ile birlikte elde edeceği parasal değer dikkate alınıp, hak ve nesafet ilkelerine uygun, makul bir miktar olarak tayin ve tespiti gerekirken, belirlenen ölçütlere uymayacak miktarda eksik manevi tazminata hükmolunması,

Hukuka aykırı olup, açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz istemi yerinde görüldüğünden Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesinin kararının 5271 sayılı CMK'nın 302/2. maddesi gereği, Tebliğname’ye aykırı olarak, oy birliğiyle BOZULMASINA,

Dava dosyasının, 5271 sayılı CMK'nın 304/2-a maddesi uyarınca Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,

02.2024 tarihinde karar verildi.